[wolfgang]

Kriptoloji, verilerin güvenli bir şekilde iletilmesi, saklanması ve işlenmesi için kullanılan teknikleri ve yöntemleri inceleyen bilim dalıdır. Kriptoloji iki ana alanı içerir: kriptografi ve kriptanaliz.

1. Kriptografi: Verileri şifreleme (şifreleme) ve şifre çözme (decryption) yöntemlerini geliştirir. Kriptografi, bilginin yetkisiz kişiler tarafından erişilmesini önlemek amacıyla kullanılır.
   
2. Kriptanaliz: Şifrelenmiş bilgilerin çözülmesi veya şifreleme yöntemlerinin zayıflıklarını bulmaya yönelik çalışmaları içerir. Kriptanaliz, güvenliği sağlanan sistemlerin test edilmesi ve iyileştirilmesi için kullanılır.
   

Kriptoloji, özellikle internet ve dijital iletişim çağında, veri güvenliği, gizlilik ve kimlik doğrulama gibi konularda büyük öneme sahiptir. Bu alandaki çalışmalar, çevrimiçi bankacılık, e-ticaret, dijital imza ve blockchain teknolojileri gibi birçok uygulamanın temelini oluşturur.


Şifreleme Yöntemleri


1. Sezar Şifrelemesi (MÖ 1. Yüzyıl)

• Kullanım: Roma İmparatoru Julius Caesar tarafından kullanılan bu yöntem, her harfin alfabe içinde belirli bir sayıda kaydırılması esasına dayanır. Örneğin, 3 harf kaydırma ile "A" harfi "D" olur.
  
• Basitlik: Çok basit bir yöntemdir ve kolayca çözülebilir.
  

2. Atbash Şifrelemesi (MÖ 600)

• Kullanım: Eski Yahudiler tarafından kullanılan bu yöntem, alfabenin ters çevrilmesiyle şifreleme yapılır. Örneğin, "A" harfi "Z", "B" harfi "Y" olur.
  
• Simetri: Şifrelemede kullanılan yöntem, aynı zamanda şifre çözmek için de kullanılır.
  

3. Polybios Karesi (MÖ 150)

• Kullanım: Eski Yunan'da kullanılmıştır. Harfler bir 5x5 kare matris içine yerleştirilir ve her harf, matrisin satır ve sütun koordinatlarıyla temsil edilir.
  
• Gelişmişlik: Daha karmaşık ve daha fazla kombinasyon imkanı sunar.
  

4. Vigenère Şifresi (1553)

• Kullanım: Fransız diplomat Blaise de Vigenère tarafından geliştirilen bu şifreleme tekniği, tekrarlayan bir anahtar kelimeye dayalı olarak metni şifreler.
  
• Güç: Uzun süre boyunca kırılması zor bir şifreleme yöntemi olarak kalmıştır.
  

5. Enigma Makinesi (1920'ler)

• Kullanım: II. Dünya Savaşı sırasında Alman ordusu tarafından kullanılan bu elektro-mekanik cihaz, metinleri şifrelemek ve şifrelerini çözmek için rotorlara dayanıyordu.
  
• Karmaşıklık: Çok karmaşık ve dinamik bir şifreleme yöntemi olup, savaşın sonuna kadar büyük ölçüde etkili olmuştur.
  

6. DES (Data Encryption Standard) (1977)

• Kullanım: ABD hükümeti tarafından 1977 yılında standart olarak kabul edilen bu simetrik anahtarlı şifreleme algoritması, blok şifreleme tekniğini kullanır.
  
• Standartlaşma: DES, birçok yıl boyunca veri şifrelemede bir standart olarak kullanılmıştır.
  

7. RSA (1977)

• Kullanım: Ron Rivest, Adi Shamir ve Leonard Adleman tarafından geliştirilen RSA, asimetrik şifreleme yönteminin temelini oluşturur ve günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır.
  
• Güvenlik: Günümüzde hala birçok güvenli iletişim protokolünün temelini oluşturur.
  

8. AES (Advanced Encryption Standard) (2001)

• Kullanım: 2001 yılında ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) tarafından standart olarak kabul edilen AES, günümüzde en yaygın kullanılan simetrik şifreleme algoritmalarından biridir.
  
• Modern Şifreleme: 128, 192 veya 256 bit anahtar uzunlukları kullanarak yüksek güvenlik sağlar.
  

9. Blockchain ve Kriptografi (2008 - Günümüz)

• Kullanım: Bitcoin ve diğer kripto paraların temelini oluşturan blockchain teknolojisi, modern kriptografi tekniklerini (SHA-256 gibi) kullanarak güvenli, dağıtık ve şeffaf bir veri yapısı oluşturur.
  
• Devrimsel: Özellikle finansal sistemler, tedarik zincirleri ve dijital kimlik yönetiminde devrim yaratmıştır.